بدون شک تا کنون حداقل یک مرتبه کلمه ترانزیت به گوشتان خورده است، اما افراد زیادی هستند که نمی‌دانند معنی این کلمه چیست و چه کاربردی دارد. واژه ترانزیت یا حمل و نقل، عبارت است از حمل بار از یک نقطه به نقطه دیگر. حال که با واژه ترانزیت آشنا شدیم، باید بدانیم که ترانزیت از نظر نوع حمل و نقل در 3 دسته ترانزیت زمینی و ریلی، هوایی و دریایی قرار می‌گیرد.در این مقاله قصد داریم راجع به ترانزیت زمینی که حمل و نقل ریلی را نیز شامل می‌شود، صحبت کنیم.

ترانزیت زمینی به معنای حمل بار به شکل زمینی توسط کامیون‌های حمل بار است. از طرفی دیگر، ترانزیت ریلی به جابه‌جایی بار با استفاده از خطوط راه‌آهن می‌گویند. دقت کنید که انجام این نوع از ترانزیت، تنها در شهرهایی امکان‌پذیر است که خط راه‌آهن داشته باشند. دانستن این نکته نیز این خالی از لطف نیست که کشور ایران، تنها می‌تواند با 3 کشور افغانستان، تاجیکستان و قرقیزستان به شکل ریلی تبادل کالا کند.
ترانزیت یا حمل و نقل زمینی، یکی از قدیمی‌ترین راه‌های حمل و نقل کالا در جهان است و برای بسیاری از کالاها راه جابه‌جایی آسان‌تر و به صرفه‌تری است. همچنین امروزه بخش عمده‌ای از حمل و نقل کالا در جهان، به شکل زمینی انجام می‌شود.

تاریخچه ترانزیت زمینی

گرچه قدمت و تاریخ حمل و نقل به قدمت بشر باز می‌گردد، اما طبق مهم‌ترین اسناد و شواهد موجود، ابتدایی‌ترین نوع حمل و نقل زمینی از جاده ابریشم آغاز شده است. البته این جاده محبوبیت و کاربرد وسیع خود را به دلیل گسترش راه‌ها و جاده‌ها و ایجاد انقلاب صنعتی در اواخر قرن بیستم از دست داد. با این وجود، امروزه با وجود پیشرفت روز افزون در زمینه حمل و نقل هوایی و دریایی، باز هم حمل و نقل زمینی محبوبیت ویژه‌ای میان بازرگانان و تجار دارد و بسیاری از افراد برای انتقال کالا به داخل یا خارج از کشور، از این روش برای کارهای خود استفاده می‌کنند.

مزیت ترانزیت زمینی در ایران

با توجه به نوع فعالیت صادرکنندگان، واردکنندگان و بازرگانان کشور با کشورهای اروپایی، حمل و نقل زمینی همواره میان این افراد محبوبیت خود را حفظ کرده است. گرچه اخیرا روابط اقتصادی و سیاسی ایران با کشورهای اروپای دستخوش تغییراتی شده است، اما این روند استفاده از ترانزیت زمینی برای انتقال کالا، همچنان ادامه یافته است و حتی بعد از دوران پسابرجام نیز این سیستم حمل و نقل زمینی پر رونق‌تر شد.

با توجه به این که ترانزیت زمینی دارای مزیت‌هایی مانند مقرون به صرفه بودن و انتقال بار در مدت زمان کوتاه‌تر نسبت به حمل و نقل دریایی است و این که در این روش نیاز به ترانزیت کالا از گمرکی به گمرک دیگر نیست، همواره نسبت به حمل و نقل دریایی و هوایی از محبوبیت بیشتری میان افراد برخوردار بوده است.
انجام ترانزیت از کشورمان نکات مثبت بسیار زیادی دارد که در ادامه مطلب به 5 مورد از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

ساخت ارتباط از نوع ترانزیتی میان کشور افغانستان و آسیای مرکزی به وسیله راه‌های موجود در قسمت شرقی کشور

واقع شدن در راه‌های جنوب شمال

کم بودن مسیرهای ترانزیتی

وجود امنیت بیشتر در مسیرها

به صرفه بودن هزینه ترانزیت در ایران

چه افرادی مشتری حمل و نقل زمینی هستند؟

به طور کلی، قشر صادرکنندگان و واردکنندگانی که با کشورهای اروپایی تجارت می‌کنند، مشتری‌های عمده حمل و نقل زمینی هستند. افرادی که کالاهای آن‌ها به قدری زیاد و حجیم است که نه ارزش حمل با هواپیما را دارند، نه مدت زمان لازم برای استفاده از حمل و نقل دریایی.
همان‌طور که می‌دانید، ایران کشوری رو به توسعه است که برای نتیجه‌گیری از این توسعه به کالاها و زیرساخت‌های وارداتی نیاز است. بنابراین، بیشتر افرادی که قصد استفاده از کالاهای اروپایی را در پروژه‌های عمرانی خود دارند، از طریق شرکت‌ حمل و نقل بین‌المللی اقدام به واردات زیرساخت‌های مورد نیاز می‌کنند. به این ترتیب می‌توان این افراد را نیز جزو مشتری‌های سیستم حمل و نقل زمینی به حساب آورد.

بیشتر بدانید: شرکت های حمل و نقل داخلی

چه کالاهایی با حمل و نقل زمینی وارد ایران می‌شوند؟

کالاهای وارداتی از طریق حمل و نقل زمینی، از کشورهایی مانند آلمان، ترکیه، اسپانیا، ایتالیا، بلژیک، بلغارستان، سوئیس، دانمارک و فرانسه وارد ایران می‌شوند. به طور کلی این کالاها عبارتند از:

کالاهای ابزار دقیق مانند لول گیج، فلومتر، سیستم‌های کنترل دبی سیالات

سیستم‌های آنالیزور هوا و ترنسمیترهای فشار و هوا

شیرهای صنعتی، مانند بال ولو، گلوب ولو و سایر تجهیزات

پمپ‌های وکیوم و سولوشن

کمپرسورهای اسکرو، سیلندر پیستونی، کمپرسورهای فشار

اجزاء توربین بخار، سانتریفیوژهای پزشکی و وسایل اتاق عمل

لوازم آشپزخانه، مانند فر صنعتی و تجهیزات شیرینی‌پزی

تجهیزات پزشکی، مانند سیمان‌های ارتوپدی و ایمپلنت

پرشر سوئیچ‌های فشار بالا و پایین

باید دقت کنید ترانزیت زمینی در دو دسته داخلی و خارجی قرار می‌گیرد که اجازه دهید هر کدام را بررسی کنیم.

ترانزیت داخلی زمینی

در این روش، کالاها داخل یک کشور از یگ گمرک آن به دیگری انتقال داده خواهند شد و کارهای مربوط به ترخیص کالا در گمرک مقصد انجام می‌شود. این نوع ترانزیت در حقیقت بخشی از حمل و نقل زمینی محسوب می‌شود.
از جمله قوانین مربوط به این ترانزیت می‌توانیم به 2 مورد زیر اشاره کنیم:

در ترانزیت زمینی داخلی ابتدا در گمرک مبدا کالایی که باید ترانزیت شود، مورد بررسی قرار می‌گیرد تا با کالایی که از قبل ادعا شده است، همخوانی داشته باشد و چیز دیگری به آن افزوده نشده باشد. اگر مغایرتی دیده شود، آن کالا قاچاق است.

کالایی که ترانزیت می‌شود، باید در یک بازه زمانی مشخص به مقصد برسد. اگر این اتفاق رخ ندهد، مجددا قاچاق به شمار خواهد رفت. اما اگر در طول مسیر حادثه یا تصادفی رخ دهد، راننده می‌تواند با در اختیار داشتن جریمه نیروی انتظامی حداکثر تا 5 روز از تاریخ مشخص شده در پروانه، کالای خود را ترخیص کند.

بیشتر بدانید: ترانزیت داخلی

ترانزیت زمینی خارجی

در این روش ترانزیت، کالاها از یک کشور به کشور دیگری انتقال داده خواهد شد و چون این نوع کالاها جزو صادرات و واردات قطعی محسوب نمی‌شوند، لازم به پرداخت هر نوع عوارض و حقوق گمرکی نیست.